Sozialistak ta euskera

Elektoral garaia bizi gara ta ea konturatzen garen ze den euskaraz askatasunean.

"Los unicos que conservan el vasco son los ancianos y hasta cierto punto solamente porque ellos lo hablan de manera detestable. Uno de Yurre y uno de Marquina deben hablar en español si quieren comprenderse.
Analizando cientificamente el origen de las lenguas, dicen que el euskera no puede aaptarse al pensamiento moderno, que Bilbao hablando en vasco es un contrasentido, y que hay que romper los moldes estrechos de la lengua vasca en cuyo interior no se contiene ya nuestra alma y hacer funerales solemnes enterrandolos santamente."

PSOE de Bizkaia (1908) en su revista "La lucha de clases"
" Para el reforzamiento de los lazos entre el Pais Vasco y España, el euskera debe obligatoramente desaparecer; para los socialistas españoles la lengua vasca no tiene lugar en la sociedad moderna.
El argumento mayor de los nacionalstas vascos es la lengua, eteramente diferente de la española con la cual o tiene ningun punto de contacto. Pero la lengua vasca desaparece rapidamente, sin que nadie pueda evitarlo.
Casi en la mitad de las provincias vascas, ya no se habla casi, es diferente en Vizcaya y en Guipuzcoa, hasta el punto que los habitantantes de estas provincias a menudo no se comprenden; lo escrito, casi nadie lo comprende, el pueblo es absolutamente incapaz de escribirlo."

PSOE de Bizkaia (1911) en su revista "La lucha de clases"

... ta nik euskera nuen maite.

Nire buruko solasaldi sekretua (I)

Maite zaitut?
-Bai, noski.
Maite nauzu?
-Bai, noski.
Maite dugu elkar?
-Bai, noski.
Zergatik ari gara sufritzen?
-Ez dakit, denboraren desioa da. Hala ere, ni zure alboan egonen naiz.

Asko sufritu dugu bai, baina asko disfrutatu ere. Dena popatik botako dugu ala segituko dugu irauten, bizi izan ginen bezala? Ez ahaztu, lehen ez ginela gaurko amoranteak izan.

-Ez, ez dut nire baratza erreko sasoiko uzta ustelduta egon liteke ta. Bizitzak, bere gora eta beherak dauzka ta sufritzera irakatsi digu. Agian ez dugu nahi, baina aukerarik ez dago. Gaurko izerdia, biharko ogia.

Gabon.

Azken bolada hontan...

Paretan daude idatzita ezin ditudan hitzak esan: amodioa, lilura, eromena, poza, ilusioa... Aspaldiko partez bertan daude zintzilik. Harro begiratzen didate. Hitz egiten duten bezalakoa da. Antza ez dudala hitz horien esangurak ezagutuko erraten didate (zoriona letra handietan dago markatuta).

Buruan dena (sentimenak, ideiak, onak zein txarrak) dago bueltaka. Ez du etenik hartzen. Batzutan nire alde, beste askotan, gehienetan, nire kontra. Oroitzapen txarrak ta mintzen nauten ideiak nire buruan ibiltzen dira maiz: entzun nahi ez ditudan fraseak, ikusi nahi ez ditudan irudiak, imajinatu nahi ez ditudan egoerak... Nahi ez dudanaren oihartzunak zarataka burmuinan. Ez dakit joditzeko ala oinak lurrean izateko dauden. Inoiz ezin naiz nire ametsetatik haratago joan. Buruak ez dit inoiz baimena eman (ta asmo onaz onartu dut). Orain aukera izan dut...

Ez nekien ze osti zen maitasuna. Neska bat maitatzen ez dut jakin orain baino lehenago. Ez didate utzi, aldi berean, ez dut ezer jakin nahi izan. Ez nintzen nire inguruan nahi dutena izan (rock and roll star), egia esan, ez dut interes handirik eduki neskeen kontuetan. Ni beti handik urrun egon naiz, beste problemeekin hizketan eztaibada bizian. Orain, ezjakintasun hori pagatzen ari naiz.

Asko sufritzen dut, asko. Batzuk uste duten (ta utziko liguten) baino gehiago, gehiegi. Kontu zaharrak oraindik nire buruan daude. Batzuetan, askotan ez, paseotxo bat egiten dute burutik. Gauza asko gordetzen dut garai hartatik: mesfidantza, ezkortasuna, umore garratza, oinak lurrean, errelitateari so egitea, min ahaztezina ... Halere, ikasi dut bizitza ez dela oso alai izaten, baina nik ezin dudala utzi tristeegi (itzalak jan nazala) bihurtzen. Ezin dut utzi nire albokoak samintzen, nire lagunak kezkatzen, ta batez ere, maite nautenak sufritzen.

Bertso libre

Argia ikusi nahi dut
Atera nazazu gelatik
Ezin dut lanik egin
Ez dut konzentraziorik.

Zoro bueltatuko naiz
Laster, jada ez banago.

Aske jaio nintzen
Sentimenduz bete
Hazi naiz, orain
Loratu dute.

Trenak azken deia
Luzatzen du.
Ez dut hartuko
Beldur naiz.

Eguzkia pribatu da hemen

Aro berria daukagu aurrean, dena berri da. Artzainek artaldeak gidatzen dituzte loreak hazten diren bitartean. Mendi da eder, hodeiak zerua estaltzen du. Portaera eder gurea, jokaera polita. Mundu honen barruan hainbeste araso ta tresna. Etxe handi, bihotz txiki, kotxe galant, adimen itsusi, poltsiko erraldoi ideerik barik. Lorategiak dira oso eder, lorez beteta baitaude, hori ikusten duten etorkineek euren gorpuak hondartzan batean paratu baino lehen. Loreak ustelik daude.

Araso eder gurea. Dena nahi dugu ezer egitearen truke. Ez dugu lanik egin nahi, ezta ikasi ere. Dena nahi dugu ezer egin gabe. Eroso jaio gara ta osti bat emango digute.

Malko txiki bat ikusi dut zure masalan. Ez dakit negarraren zergaitia, ez non dagoen amildegia. Itxura berritsu izan arren, denok goibel gaude barruan. Iragana igaro da, etorkizuna jokoan dago. Halere, atzo gertatutakoaz akordatzen gara. Gure izaera jeloskor horrelakoa da. Dena den isilduko naiz progesoaren izenean.

Amets anintz izan dugu beti (Kotxe potenteago bat, emakume ederrago bat, etxe erosoago bat… ). Agian, horrek itsutu gaitu, ez digu gure aurrean dagoenari begietara begiratzen utzi. Horregatik beti samindurik egoten gara?

Egun eskas pasa dira. Itzala bihurtuko naiz. Hautsa joaten den moduan, ni ere logelatik barreiatuko naiz. Horrela ez didazu inoiz oroitu behar.

Momentu iraunkorrak

Egia izan nahi duena beti berea inposatzen saiatuko da. Hala ere, ez du inoiz izango. Inposaketak uste dugun baino gehiagotan ibiltzen dira. Gure idei asko inposaketetatik oinarruta daukagu. Inork ezin digu burutik kendu, guk nahi dugun arren.

Infernua batzutan goxoa izan daiteke. Pertsonak ezagutzeko auker dotore izan liteke, ostera, ez duzun estimatzen pertsona batekin bizitzea gatz bihur liteke. Bizikidetasuna zaila da. Sentimenduak nahastuta egoten direnean, are gehiago.

Ez dakit zergatik baina beste pertson batekin topo egiten den bakoitzean zenbait galder ergel botatzen dugu. “Zelan”, “zure familia” ta abar, ta benetan, guri bost. Hipokrisi ala kortesi al da?

Gurtzen ala makurtzen naizen bakoitzean triste sentitzen naiz. Mierda bat balitz bezalakoa ustea. Denok berdin garela hezurraino uste dut. Agian, hori dela ta ez dut monarkia ulertzen.

Bizitza igarotzen da. Nik orain nik bilatzen nuena topatu dut. Gustura nago, baina noiz arte ? Nik ez dut amaitu nahi, baina beldur dit gauzak aldaltzeak. Galtzeari ere beldur diot. Ez zaitut galdu nahi, orain inola ez. Ez nazazu askatu, ni preso eroso bainago. Muga ez dago finkaturik, guk ipini behar dugu. Ez gaitezan haratago joan, hemen geldi gaitezan. Zoriontsu nabil orain, espero dut ez agortzea hori poza.

Eguzkipeko istorioak

Iloba batek ateratzen du bere amama. Berak gudako istorioak kontatzen dizkio etengabe. “Ze onak ziren nire garaikideak, ta oraingoak alper hutsak besterik ez dira” errepikatzen du amamak. Laster, berbera kontatuko dio. Memoriak alde egin zuen bere senarekin bat.

Parkean bi nerabe muxukatzen dira. Antza da bizitza amaitzen zaiela ta ari direla puzten hurrengo minuturako heltzeko. Ze politta den amodioa esango lioke amamak, baina ez da gogoratuko. Txoriak airean libretik dabil. Ehizlari zorrotzak eskopetarekin apuntatzen die. Askatasuna ta heriotza beti hurbil egon dira.

Kaleetatik, mutil bakartia ibiltzen da. Hiria handiegia sentitzen du, hala ere, etxean balego lez mugitzen du. Keak ez dio eragozten, ta ikusi ez arren aurrerantza doa. Kotxeak ari dira txirrina jotzen, kriston zarata sortzen dute baina berak bere kabuz segitzen du. Batzuetan, isolatuta dagoela esan leike.

Egunkari bat dago soroan. Atzoko berriak gaurko zaharrak dira. Hedabideetan ez dagoena ez dela existitzen omen da. Jentea ari da penaz hiltzen gure ingurumenean ta gu internetez eskegita. Begiak irekiko bagenitu harrituko ginateke ze txarto dabilen jentea. Zure sena faltan botatzen dut. Iparra galdu duzu, aspalditik norabiderik gabe ibiltzen zara. Gerizpean oinez joaten zara beti, argiak min egiten dizula isilduko naiz. Sekretu aitortu didazu. Hutsunez beteta gaudela argi daukat. Hala ere, zuloak betetzen saiatu behar ditugu. Ez gaude uste dugun bezain bakarrik.

Semaforoak kaleak antzolatzen ditu. Berak erabakitzen du nor pasa daitekeen ta nor egon behar den geldirik. Agintari askok nahi dute bere boterea.

Zuhaitza berdea dario, horrek pozten gaitu. Lehen dena grisa zen, zorionez aldatu dugula. Imajinatzen hasten banaiz gure animoak joan den hamarkada ez nuen esango beste aldatu dugunik. Batzutan gure zorteaz kejatzen gara. Ez gara konturatzen daukagunaz, ta batzutan damutzen gara ez daukaganaz.

Banatzaileak hiriaren izkin guztiak ezagutzen ditu. Egunero, betiko lagunak agurtzen ditu. Rutinaren poterea, bat ikusi ez duenean zeozer gerta dakiokela pentsatzen du. Batzuk faltan botatzen ditugu ez daudenean, ordea, gurekin egoten ez direnean gure bizitzaren edergaitzat hartzen ditugu. Egoísta gara. Daukanak gehiago nahi du, ta ez du axola zelan lortu. Nork bere burua har dezake, baina inoiz ez du atzera pausorik emango. Soilik besterik ez dagoenean. Tristea gurea. Egoismoak ta inbidiek itsutsen gaituzte. Horrela gabiltza.

Ez pentsa hori oso sakon denik. Egunero ikusten dugu ta. Zuk ta nik, biok, hirurok, denok. Ez gara konturatzen. Normal da guretzat. Ez dago berririk eguzkipean, zaharrik baizik.